Tăng áp huyết thai kỳ là biến chứng nội khoa thường gặp ở phụ nữ mang thai và là một trong những căn nguyên quan trọng gây tử vong cho người mẹ. Chẩn đoán tăng áp huyết trong thai kỳ dựa vào trị số áp huyết của bệnh nhân (huyết áp tâm thu (HATT) ≥ 140 mmHg và/hoặc áp huyết tâm trương (HATTr) ≥ 90 mmHg) và phân loại thành mức độ nhẹ (140-159/90-109 mmHg) hoặc nặng (≥ 160/110mmHg) khác với phân độ theo chỉ dẫn tăng huyết áp của ESC/ESH.
Tính đến nay, y học vẫn chưa xác định rõ duyên cớ gây tăng huyết áp thai kỳ. Một số điều kiện có thể làm tăng nguy cơ phát triển tình trạng này. Bệnh tăng áp huyết thai kỳ có khả năng phát triển thành tiền sản giật. Những cô gái trẻ tuổi lần đầu mang thai có nguy cơ cao phải đối mặt với tình trạng sức khỏe này. Nó càng phổ quát hơn ở những phụ nữ mang song thai, đàn bà trên 35 tuổi, đàn bà bị tăng áp huyết mạn tính hoặc bị tăng huyết áp ở lần mang thai trước và đàn bà mắc bệnh tiểu đường.
Có nhiều thể tăng huyết áp khác nhau ở phụ nữ mang thai
Tăng huyết áp thai kỳ: Xác định khi tăng huyết áp xảy ra ở thai kỳ nhưng không có dấu hiệu tiền sản giật khác. Tăng huyết áp có thể trở lại thường ngày sau sinh 12 tuần hoặc trở thành tăng áp huyết mạn nếu áp huyết tiếp chuyện tăng sau đó.
Tiền sản giật: Thường được chẩn đoán dựa vào protein niệu và HATT trên140mmHg hoặc HATTr trên 90mmHg xảy ra sau tuần thứ 20 ở thai phụ có huyết áp bình thường trước đó. Tiền sản giật xuất hiện thẳng tuột hơn trong lần mang thai trước nhất, đa thai, thai trứng, hội chứng kháng phospholipid hoặc tăng áp huyết kinh niên, bệnh thận hoặc đái tháo đường. Tiền sản giật thường liên tưởng với chậm phát triển thai do suy nhau và là nguyên nhân thường gặp của sinh non. Vì tiểu đạm có thể là biểu lộ muộn nên thầy thuốc cần nghi tiền sản giật khi tăng huyết áp mới mắc đi kèm với đau đầu, rối loạn thị giác, đau bụng hoặc thất thường xét nghiệm đặc biệt là tiểu cầu thấp và/hoặc thất thường chức năng gan.
Tăng huyết áp mãn tính: Là huyết áp trên 140/90mmHg trước tuần thai thứ 20 hoặc chỉ sau tuần thai thứ 20 nhưng kéo dài đến 6 tuần sau sinh.
Tiền sản giật trên nền tăng huyết áp mãn tính: Khả năng này xảy ra cao khi đàn bà bị tăng áp huyết có thêm protein niệu lần đầu hoặc nữ giới vốn đã bị tăng áp huyết và protein niệu nay lại tăng đột ngột áp huyết hoặc protein niệu, giảm tiểu cầu hoặc tăng men gan.
Thai phụ cần theo dõi áp huyết liền để tránh hậu quả nặng nề.
Tăng áp huyết thai kỳ có hiểm nguy?
Đối với mẹ: Tăng áp huyết khi mang thai nếu không được kiểm soát thì có thể dẫn đến các tai biến cho sản phụ như nhau bong non, tai biến huyết quản não, suy tạng.
Đối với thai nhi: Nếu thân thể mẹ bị tăng huyết áp thai kỳ, tình trạng máu nuôi kém, thai nhi có thể bị nhẹ cân hay suy dinh dưỡng; hiểm nhất là tình trạng sinh non, thai chết lưu hay buộc phải cho con ra đời sớm để giảm bệnh lý cho mẹ vì các bệnh lý huyết áp của thai kỳ đa số đều giảm rõ rệt sau khi thai được sinh ra. Tăng huyết áp khi mang thai cũng lấy ngưỡng là 140/90mmHg (ngưỡng cần điều trị).
Phòng ngừa tăng áp huyết thai kỳ
Để đề phòng tăng huyết áp thai kỳ, bên cạnh việc khám thai đều đặn theo lịch, đo áp huyết thẳng tuột, thai phụ cũng cần điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt để hạn chế những nhân tố nguy cơ gây tăng huyết áp: Hạn chế dùng nhiều muối trong chế biến thức ăn. Uống ít nhất 8 cốc nước mỗi ngày. Tăng lượng protein nạp vào, giảm những thực phẩm chiên, xào, đồ ăn vặt. Nghỉ ngơi hợp lý. Tập thể dục đều đặn. Tránh uống rượu, bia, sử dụng chất kích thích như caffeine. Có thể dùng thêm thuốc bổ theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.
Tăng huyết áp thai kỳ là bệnh lý nội khoa thường gặp nhất trong thời kỳ thai sản. Việc quan yếu cần làm là theo dõi sát huyết áp trước và trong khi mang thai. Nếu có tình trạng tăng huyết áp xảy ra, cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời nhằm đem lại người khỏe tốt nhất cho mẹ và con. Tăng áp huyết thai kỳ nếu không được phát hiện sớm sẽ rất hiểm nguy đến cả mẹ và bé, do vậy ngay khi biết mang thai, các bà mẹ nên đến các cơ sở y tế uy tín để được tầm soát và tư vấn điều trị hợp lý nếu có phát hiện tăng huyết áp thai kỳ.
BS. Hương Lan
0 nhận xét:
Đăng nhận xét