Đây là một biến chứng ít gặp nhưng có tỉ lệ tử vong cao cho cả người mẹ lẫn thai nhi.
Tắc mạch ối là trường hợp có thể gặp khi sản phụ chuyển dạ, trong lúc sinh đẻ hoặc ngay cả sau khi sinh. Tình trạng này xảy ra một cách đột ngột sau khi vỡ ối, lúc rạch cơ tử cung trong mổ lấy thai. biểu lộ lâm sàng được ghi nhận là sản phụ bỗng khó thở, da xanh tái, tím môi và các đầu chi; ý thức hoảng hốt hoặc hôn mê, toàn trạng có dấu hiệu nặng; mạch nhanh, áp huyết tụt, thở nhanh hoặc khó thở; có thể bị co giật, kích động; thai bị suy. Nếu sản phụ đã sinh con, có hiện tượng tử cung co hồi kém, chảy máu loãng, máu không đông, Biểu hiện tình trạng đông máu rải rác trong lòng huyết mạch. Việc chẩn đoán xác định đẵn căn cứ vào hồi cứu trên phẫu thuật khi tìm thấy các tế bào của nước ối ở trong máu của người mẹ như tế bào biểu mô, lông măng. Lưu ý cần chẩn đoán phân biệt với các trường hợp tắc huyết mạch phổi, nhồi máu cơ tim, sốc phản vệ và sốc do nhiễm khuẩn để tránh lầm lẫn.
Xử trí tắc mạch ối
Xử trí tắc mạch ối phải được thực hiện khẩn cấp ngay với các biện pháp xử trí ban đầu, sau đó tiếp kiến xử trí can thiệp tùy theo nguyên cớ gây bệnh.
Tắc mạch ối cần được phát hiện và xử trí cấp cứu vì có tỉ lệ tử vong cao cho cả mẹ lẫn con
Xử trí ban sơ: đứng trước một trường hợp sản phụ bị tắc mạch ối đã được chẩn đoán xác định, việc xử trí hăng hái ngay từ đầu rất quan trọng để cứu sản phụ và thai nhi thoát khỏi được tình trạng nguy ngập. trước tiên cần kêu gọi mọi người đến viện trợ, tương trợ để cùng cấp cứu sản phụ. Sau đó phải kiểm tra và theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu sinh tồn như mạch, áp huyết, nhịp thở, nghe để phát hiện các dấu hiệu ở tim và phổi. Lưu ý phải đảm bảo sự thông thoáng đường thở bằng cách cho sản phụ nằm ở vị trí đầu cao, hút đờm dãi để làm thông thoáng đường hô hấp, cho thở oxy và duy trì thể tích tuần hoàn; thiết lập đường truyền tĩnh mạch. Cần tư vấn, giải thích cho người nhà của gia đình biết tình trạng nguy kịch của sản phụ và những nguy cơ có thể xảy ra cho cả mẹ cũng như con. Nếu sản phụ đang ở tuyến xã, phường, thị trấn thì phải tìm cách chuyển lên tuyến quận, huyện, thị xã, thị thành ngay; bố trí có viên chức y tế đi kèm, cho sản phụ thở oxy nếu có, đặt sản phụ ở tư thế đầu cao trong khi chuyên chở cấp cứu.
Xử trí theo duyên cớ: việc xử trí này được thực hiện tùy theo điều kiện ở tuyến xã, phường, thị trấn và tuyến quận, huyện, thị xã, tỉnh thành trở lên.
Ở tuyến xã, phường, thị trấn, cần gọi điện mỏng lên tuyến trên trường hợp sản phụ bị tắc mạch ối để được sự giúp đỡ, tương trợ; song song huy động hết thảy viên chức y tế sẵn có để tập hợp cấp cứu sản phụ. Việc xử trí phải được tiến hành bằng các biện pháp như xử trí ban đầu. Lưu ý cần giảng giải, tư vấn cho người nhà gia đình sản phụ biết rõ tình trạng bệnh lý nặng và tìm mọi cách chuyển ngay sản phụ lên tuyến trên, phải bố trí nhân viên y tế đi kèm trong quá trình tải sản phụ.
Ở tuyến quận, huyện, thị xã, đô thị trở lên; phải đặt ngay nội khí quản để thực hành biện pháp hô hấp tương trợ; song song truyền máu và các sản phẩm của máu. thực tiễn có khoảng 65% các trường hợp sản phụ bị tắc mạch ối thường xảy ra trước khi sinh nở, do vậy cần nhanh chóng lấy thai ra càng nhanh càng tốt. Có thể đặt forceps nếu đủ điều kiện hoặc mổ lấy thai. dù rằng sản phụ được can thiệp xử trí tích cực nhưng tỉ lệ tử vong của người mẹ cũng khá cao. Lưu ý việc tư vấn, giải thích cho người thân sản phụ một cách cụ thể trước khi thực hiện phẫu thuật cắt tử cung cầm máu nếu sản phụ đã sinh con và chảy máu sau khi sinh nở với trình trạng của sản phụ cho phép phẫu thuật. Cũng phải giảng giải, tham vấn cho người thân của gia đình biết rõ tình trạng nguy ngập của sản phụ trước khi làm các thủ tục chuyển lên bệnh viện ở tuyến cao hơn.
Đánh giá tình trạng sau xử trí
Sau khi đã xử trí can thiệp điều trị tích cực trong thời kì khoảng 30 phút, cần đánh giá xem xét sản phụ có đáp ứng với các biện pháp thực hiện hay không. Nếu tình trạng sản phụ được cải thiện thì tiếp tục điều trị duy trì, song song điều trị căn nguyên tùy theo từng trường hợp. Nếu tình trạng sản phụ không được cải thiện thì phải tiếp chuyện điều trị tích cực, song song cần tổ chức hội chẩn liên chuyên khoa và điện thoại mỏng mời tuyến trên đến viện trợ, tương trợ hoặc chuyển sản phụ lên tuyến bệnh viện cao hơn.
BS. NGUYỄN TRÂM ANH
0 nhận xét:
Đăng nhận xét